Od 1 października zaczną obowiązywać nowe struktury JPK_VAT, w związku z tym przedsiębiorcy w części ewidencyjnej będą zobowiązani do stosowania dodatkowych oznaczeń. Są to oznaczenia towarowo-usługowe GTU jak również pozostałe oznaczenia wśród, których znajduje się również symbol TP. Będzie on stosowany w odniesieniu do podmiotów gospodarczych, które są ze sobą powiązane na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym – art. 11a ust. 1 pkt 4) ustawy o CIT oraz analogicznym art. 23m ust. 1 pkt 4) ustawy o PIT.
Każda transakcja pomiędzy nabywcą a dostawcą towarów lub usług jeżeli spełniają kryteria podmiotów powiązanych będzie musiała być oznaczona symbolem TP w ewidencji sprzedaży VAT.
Ustalanie powiązań pomiędzy podmiotami może być bardzo problematyczne, szczególnie przy powiązaniach rodzinnych i osobowych, ale trzeba pamiętać, że jest to obowiązek, a każdy błąd w JPK będzie obłożony karami finansowymi.
Poniżej prezentujemy w tym zakresie wyjaśnienia, które mogą pomóc przy ocenie powiązań.
Podmioty powiązane zostały zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powiązania mogą występować zarówno pomiędzy podmiotami krajowymi jak i zagranicznymi. Najczęściej występujące powiązaniami dotyczą kapitału bądź osób.
Podmioty powiązane:
- Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot (powiązanie bezpośrednie), lub
- Podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
- ten sam inny podmiot;(powiązanie pośrednie) lub
- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot lub
- Spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
- Podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Przez wywieranie znaczącego wpływu należy rozumieć:
- Posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
- udziałów w kapitale lub
- praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
- udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych (powiązanie kapitałowe), lub
- Faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (powiązanie osobowe), lub
- Pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia (powiązanie rodzinne).
Pokrewieństwo może występować zarówno w linii prostej, jak i bocznej a ustala się je według liczby urodzeń koniecznej do powstania pokrewieństwa. W prawie cywilnym oraz podatkowym występują pojęcia takie jak krewni wstępni i krewni zstępni. Krewni wstępni to przodkowie spokrewnieni w linii prostej- rodzice, dziadkowie itd. Krewni zstępni to określenie potomków w linii prostej- np. dzieci. W linii prostej pokrewieństwa mamy zstępnych i wstępnych do których zaliczamy:
- ojca/ matkę (krewni wstępni pierwszego stopnia)
- dziadka/ babcię (krewni wstępni drugiego stopnia)
- dziecko (zstępny pierwszego stopnia)
- wnuka/ wnuczkę (zstępni drugiego stopnia)
Pradziadkowie, prawnuki i kolejne pokolenia należy przyporządkować do następnych stopni pokrewieństwa (nie oznaczamy symbolem TP).
W linii bocznej pokrewieństwa mamy natomiast:
- brata/ siostrę (krewni drugiego stopnia)
Bratanek, bratanica, siostrzeniec oraz siostrzenica to krewni trzeciego stopnia (nie oznaczamy symbolem TP).
Powyżej wspomniany kodeks wyjaśnia również określenie powinowactwa, które należy rozumieć jako stosunek łączący jednego małżonka z krewnymi drugiego. Zgodnie z art. 618 § 1. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo rozwodu małżeństwa oraz linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa. Między małżonkami należy zatem postawić znak równości, co oznacza, że jeżeli ojciec jest dla mnie wstępnym pierwszego stopnia w linii prostej to dla naszego małżonka również z tym, że nie wstępnym a powinowatym. Analogicznie jeżeli rodzeństwo naszego małżonka to dla nas krewni drugiego stopnia w linii bocznej to dla nas będzie to powinowaty drugiego stopnia w linii bocznej (szwagier lub szwagierka).
Podsumowując, zgodnie z art. 618:
- teść i teściowa to powinowaci pierwszego stopnia w linii
- prostej,szwagier i szwagierka to powinowaci drugiego stopnia w linii bocznej.
Przykłady podmiotów powiązanych:
- Spółka cywilna osób fizycznych X posiada udziały w spółce z o.o. Y w wysokości 30% – powiązanie kapitałowe.
- Spółka X posiada 30% udziałów w spółce Y (powiązanie kapitałowe bezpośrednie) i 26% udziałów w spółce Z (powiązanie kapitałowe bezpośrednie. Spółka Y i Z są ze sobą powiązane w sposób pośredni.
- Pan K (osoba fizyczna) posiada 27% udziału spółce kapitałowej Z – powiązanie kapitałowe.
- X i Y (osoby fizyczne) pozostają w związku małżeńskim. Każde z nich prowadzi działalność gospodarczą i dokonują pomiędzy sobą transakcji gospodarczych – powiązanie rodzinne.
- Pani X w ramach JDG przeprowadza transakcje handlowe z Panią Y również JDG. Y jest siostrą męża X – powiązanie rodzinne.
- Pan Z prowadzi JDG w postaci firmy i wykonuje zlecenia na rzecz swojego syna, który również prowadzi JDG – powiązanie rodzinne
- Spółka z o.o. A w stosunku do spółki z o.o. C, w przypadku gdy przewodniczącym Rady Nadzorczej Spółki C jest X będący jednocześnie członkiem rady nadzorczej w spółce A – powiązanie osobowe
- „Y” prowadzący JDG w stosunku do spółki z ograniczoną odpowiedzalnością „Z”, której jest wspólnikiem – powiązanie osobowe